จัดพิมพ์เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศร รามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามมินทราธิราช บรมนาถบพิตร ทรงเจริญพระชนพรรษา 80 พรรษา ในวันที่ 5 ธันวาคม พุทธศักราช 2550
ในประเทศไทยมีการใช้ปืนไฟมาแต่เมื่อใดนั้นยังคงเป็นที่ถกเถียงกันในหมู่นักประวัติศาสตร์ และผู้สนใจอยู่เรื่อยมา จากการค้นคว้าหลักฐานต่างๆ พบบันทึกที่กล่าวว่าพวกชวาเก็บปืนใหญ่ของไทยได้ในการรบระหว่างไทย กัมโพช กับพวกมัชฌปาหิต กลางพุทธศตวรรษที่ ๑๙ และ เวลาเดียวกันที่ในพงศาวดารฯ กล่าวว่าเมืองเชียงตุงได้ใช้ปืนใหญ่ต้านทัพจีนและมีการยิงลูกกระสุนทองในการรบระหว่างลำพูนและเชียงใหม่ นอกจากนี้ในจารึกวัดศรีชุมที่มีอายุช่วงปลายพูขาย ที่ ๑๙ และต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๐ ยังพบคำจารึกว่า ปืนปากจอบ หลักฐานที่เป็นวัตถุโบราณอื่นๆ เช่น ปืนเหรา ซึ่งงมได้จากอ่าวไทยพบว่ามีอายุในช่วงรอยต่อระหว่างปลายสมัยสุโขทัยและสมัยอยุธยา ตอนต้น ซึ่งรวมไปถึงปืนขนาดเล็ก ๒ กระบอกที่งมได้พร้อมกับเครื่องเคลือบดินเผาเตาแม่น้ำน้อย สันนิษฐานว่ามีอายุในสมัยสุโขทัยตอนปลาย หลักฐานต่างๆ เหล่านี้น่าจะเป็นเครื่องที่จะช่วยยืนยันได้ ว่า ในสมัยสุโขทัยมีปืนไฟใช้กันบ้างแล้วและเป็นเวลาก่อนหน้าที่ชาวโปรตุเกสได้เดินทางเข้ามาใน ประเทศไทย ต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๑
โดย : สำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม
หมวด (13) : หนังสือเพื่อการค้นคว้า
ปกแข็ง / 304 หน้า
จัดพิมพ์ : บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน) ปีที่พิมพ์ : 2550 ขนาด : กว้าง 22.5 ซ.ม. ยาว 29 ซ.ม.